تا به حال فکر کردهاید که آلودگی و گرد و غبار چگونه میتوانند عملکرد یک الکتروموتور را تحت تأثیر قرار دهند؟ آیا میدانید تجمع چربی، گردوغبار و رطوبت میتواند باعث کاهش بازدهی و حتی آسیب جدی به موتور شود؟ شستشوی الکتروموتور، یکی از راهکارهای مؤثر برای حفظ کارایی و افزایش طول عمر آن است، اما این کار نیاز به دقت و رعایت نکات فنی دارد. از انتخاب روش مناسب گرفته تا جلوگیری از آسیب به بخشهای حساس، همه جزئیاتی هستند که در فرآیند شستشو باید به آنها توجه شود.
در هنگام انجام این فرآیند، انتخاب نوع موتور نیز اهمیت دارد؛ برای مثال، اگر قصد خرید الکتروموتور AC دارید، باید بدانید که ساختار این نوع موتور نیازمند دقت بیشتری در تمیزکاری بخشهای داخلی است تا از نفوذ آب یا مواد شوینده به سیمپیچها جلوگیری شود.
اما چگونه میتوان یک الکتروموتور را بدون آسیب تمیز کرد؟ چه نکاتی را باید رعایت کرد تا بعد از شستشوی الکتروموتور، عملکرد آن دچار مشکل نشود؟ در ادامه این متن، به تمام این سؤالات پاسخ داده خواهد شد و مراحل شستشوی صحیح الکتروموتور را قدمبهقدم بررسی خواهیم کرد.
مراحل شستشوی الکتروموتور
قطع برق و جدا کردن موتور از محل نصب
در مرحله اول، برای شستشوی الکتروموتور، ابتدا برق ورودی را کاملاً قطع کنید. سپس پیچها و مهرههای نصب را باز کرده و موتور را از محل خود جدا نمایید. حتماً با مولتیمتر نبود جریان را بررسی کنید، تا از بروز برقگرفتگی جلوگیری شود.
باز کردن ترمینال و جدا کردن سیمها
سپس، درپوش ترمینال را باز کرده و سیمها را از ترمینال جدا کنید. برای جلوگیری از اشتباه، قبل از جدا کردن سیمها از اتصالات عکس بگیرید. پس از شستشوی الکتروموتور، سیمها را طبق تصویر دوباره متصل کنید، و از آسیبندیدن عایق سیمها مطمئن شوید.
جدا کردن محافظ پروانه و پروانه فن
برای دسترسی بهتر به قطعات داخلی، محافظ پروانه را باز کنید، سپس پروانه را با دقت از انتهای شفت جدا نمایید تا به شفت آسیبی نرسد. این کار برای انجام صحیح شستشوی الکتروموتور ضروری است.
باز کردن براکتهای موتور
پیچهای براکت انتهایی را باز کرده و آن را جدا کنید، سپس براکت جلویی را نیز به همین روش از موتور خارج نمایید. این مرحله در شستشوی الکتروموتور ضروری است تا به تمامی بخشها دسترسی داشته باشید، مراقب باشید تا قطعات دچار شکستگی نشوند.
خارج کردن روتور
پس از باز کردن براکتها، روتور را همراه با براکت جلویی از موتور خارج کنید. اگر اتصالاتی روی شفت وجود دارد، قبل از شستشوی الکتروموتور آنها را باز نمایید. این مرحله نیاز به دقت دارد تا به سیمپیچها آسیب نرسد.
بررسی وضعیت سیمپیچها
بعد از خارج کردن روتور، سیمپیچهای استاتور را بررسی کنید. اگر علائم سوختگی یا آسیب مشاهده کردید، تعویض آنها ضروری است. این بررسی قبل از شستشوی الکتروموتور، از آسیب بیشتر جلوگیری میکند. لازم به ذکر است که، در صورت نیاز از متخصص کمک بگیرید.
تمیز کردن پوسته و قطعات داخلی
با استفاده از دستمال و محلول چربیگیر، پوسته موتور را تمیز کنید. اگر زنگزدگی وجود دارد، از سنباده یا پولیش برای رفع آن استفاده نمایید. این مرحله باعث بهبود عملکرد موتور پس از شستشوی الکتروموتور میشود.
تمیز کردن روتور و بلبرینگها
آلودگیهای روی روتور را با سنباده نرم (220 تا 240) پاک کنید. برای جلوگیری از آسیب، از آب یا مواد شیمیایی قوی استفاده نکنید. بلبرینگها را بررسی کرده و در صورت نیاز روغنکاری کنید، این کار باعث افزایش عمر مفید پس از شستشوی الکتروموتور میشود.
شستشوی سیمپیچها
از محلولهای چربیگیر مخصوص و غیرقابل اشتعال برای تمیز کردن سیمپیچها استفاده کنید. مواد شوینده را مستقیماً روی سیمپیچها نریزید تا آسیب نبینند. این مرحله در شستشوی الکتروموتور باعث بهبود عملکرد عایق سیمها میشود، پس از تمیزکاری، سیمپیچها را کاملاً خشک کنید.
بیشتر بخوانید: راهنمای انتخاب الکتروموتور
مراحل مونتاژ مجدد الکتروموتور پس از شستشو
پس از شستشوی الکتروموتور و اطمینان از تمیز بودن تمام قطعات، مراحل مونتاژ را به ترتیب زیر انجام دهید، و با انجام این مراحل، پس از شستشوی الکتروموتور، مونتاژ صحیحی خواهید داشت و موتور به درستی کار خواهد کرد.
| نصب روتور
|
بعد از شستشوی الکتروموتور، روتور را همانطور که خارج کردید، دوباره به جای خود برگردانید. مطمئن شوید که روتور بدون تماس با بدنه، آزادانه در جای خود قرار گرفته است. |
| نصب براکت انتهایی | سپس، براکت انتهای موتور را در جای خود قرار دهید. |
| فیکس کردن براکتها
|
قبل از بستن پیچهای براکت جلو و عقب، با یک چکش لاستیکی یا کف دست براکتها را در جای خود فیکس کنید. سپس، پیچها را به صورت ضربدری سفت نمایید تا از همراستا بودن اجزا اطمینان حاصل نمایید. |
| بررسی چرخش شفت
|
شفت موتور را با دست بچرخانید، اگر چرخش آن روان بود، مونتاژ را به درستی انجام دادهاید. اما اگر شفت به سختی چرخید یا اصطلاحاً جام بود، بررسی کنید که براکتها درست نصب شده باشند و روتور درگیر نباشد. |
| نصب پروانه
|
پس از اطمینان از وضعیت شفت، پروانه را در جای خود فیکس نموده و خار پشت آن را بیندازید تا شل نباشد. |
| نصب محافظ پروانه
|
محافظ پروانه را در جای خود قرار داده و پیچهای آن را ببندید. توجه داشته باشید که پیچها هرز نباشند و محافظ بدون لرزش و لقی باشد. |
| اتصال سیمهای ترمینال
|
سیمهای اتصال را همانگونه که در ابتدا بود، متصل کنید. حتماً دقت نمایید که سر سیمها با یکدیگر اتصال نداشته باشند تا از ایجاد اتصال کوتاه جلوگیری شود. |
| راهاندازی مجدد
|
پس از اطمینان از شستشوی الکتروموتور و اتصال صحیح سیمها، موتور را به برق ورودی متصل کرده و استارت بزنید. عملکرد آن را بررسی کنید تا از کارکرد صحیح موتور پس از شستشو مطمئن شوید. |
بیشتر بخوانید: تست مقاومت سیم پیچ
نکاتی درباره شستشوی موتور
نصب فن خنککننده روی روتور
همانطور که میدانید، در الکتروموتورها، سیمپیچهای روتور و استاتور دارای مقاومت اهمی هستند و هنگام عبور جریان الکتریکی، مقداری از انرژی بهصورت حرارت تلف میشود. علاوه بر این، هسته آهنی و پوسته فلزی الکتروموتور در معرض میدان مغناطیسی قرار دارد که موجب تولید تلفات هیسترزیس و تلفات فوکو (تلفات هستهای) میشود. این تلفات به افزایش دمای موتور منجر میشود که در عملکرد آن اختلال ایجاد میکند. برای مقابله با این افزایش دما، نیاز به خنکسازی الکتروموتور داریم. این کار معمولاً با استفاده از فنهایی انجام میشود که بر روی محور روتور نصب میشوند. در نتیجه، با چرخش موتور، هوا به داخل آن هدایت شده و دما کاهش مییابد، که این امر به عملکرد بهتر موتور کمک میکند.
سرویسهای روزانه و هفتگی الکتروموتور
گرد و غبار و رطوبت موجود در هوا میتوانند به اجزای داخلی و خارجی الکتروموتور آسیب برسانند. این آلودگیها موجب خشک شدن یاتاقانها شده و در نتیجه مانع از خنکسازی صحیح موتور میشوند. بهمنظور کاهش خرابیها و افزایش طول عمر موتور، انجام سرویسهای منظم ضروری است.
در سرویسهای روزانه، و قبل از شستشوی الکتروموتور، ابتدا بدنه خارجی موتور باید بررسی شود. پیش از راهاندازی، با چرخاندن فنها از سلامت آنها مطمئن شوید. سپس قسمتهای خارجی موتور را تمیز کرده و جریان و ولتاژ را کنترل کنید. در صورت بروز هرگونه مشکل، موتور را خاموش کرده و عیبیابی نمایید. در سرویسهای هفتگی، علاوه بر بررسی قسمتهای خارجی، یاتاقانها، بوشها و بلبرینگها باید بازدید شوند، و در صورت مشاهده خرابی یا صدا از بلبرینگها، آنها را تعویض کرده و روغنکاری نمایید.
شستشوی الکتروموتور
در سرویسهای سالانه، موتور باید بهطور کامل شسته شود. برای این کار ابتدا قطعات را از موتور جدا کرده و با فشار باد گرد و غبار را از آنها بگیرید. سپس قطعات را در آب گرم شستشو دهید و در صورت نیاز از مواد شوینده برای تمیز کردن چربیها استفاده کنید. توجه داشته باشید که در برخی موارد از گازوئیل نیز استفاده میشود، اما باید از تماس مواد لاستیکی با گازوئیل جلوگیری کرد.
بادگیری و روغنکاری الکتروموتور
برای کاهش اصطکاک در یاتاقانها، بلبرینگها و بوشها، روغنکاری ضروری است، که از روغنهای زیر میتوان استفاده نمود:
- گریس: مادهای جامد یا نیمهجامد است که از ترکیب روغن معدنی و صابونهای صنعتی تهیه میشود. گریس برای کاهش اصطکاک در یاتاقانها و بلبرینگها و همچنین محافظت از آنها در برابر زنگزدگی و ضربات استفاده میشود.
- والوالین: نوعی گریس مقاوم است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. این گریس برای استفاده در یاتاقانها و بلبرینگها با دمای کمتر از 100 درجه سلسیوس مناسب میباشد.
- روغن موتور: از مشتقات نفتی است و برای روغنکاری یاتاقانها و بوشها استفاده میشود. روغن موتور، در ظرفهایی به نام روغندان قرار میگیرد و با فشار، به محلهای مورد نظر هدایت میگردد.
سخن آخر
شستشوی الکتروموتور فرآیندی حساس است که اگر بهدرستی انجام نشود، میتواند به قطعات داخلی آسیب برساند. رعایت نکات ایمنی و استفاده از مواد مناسب برای تمیز کردن اجزا، باعث افزایش طول عمر و بهبود عملکرد موتور خواهد شد. پس از شستشوی الکتروموتور، مطمئن شوید که تمامی بخشها کاملاً خشک شدهاند و هیچگونه رطوبتی در داخل موتور باقی نمانده است. همچنین، پس از مونتاژ مجدد، بررسی کنید که موتور بدون لرزش و صداهای غیرعادی کار کند. در نهایت، شستشوی الکتروموتور بهصورت دورهای و با رعایت اصول استاندارد، از خرابیهای زودرس جلوگیری کرده و بهرهوری آن را افزایش میدهد.
سوالات متداول
هر چند وقت یکبار باید شستشوی الکتروموتور انجام شود؟
با توجه به میزان گرد و غبار و شرایط محیطی، معمولاً هر 6 ماه تا یک سال یکبار توصیه میشود.
آیا میتوان الکتروموتور را با آب شست؟
خیر، برای جلوگیری از آسیب به سیمپیچی و قطعات داخلی، باید از مواد مخصوص و هوای فشرده استفاده شود.
بعد از شستشوی الکتروموتور چه نکتهای مهم است؟
اطمینان از خشک شدن کامل قطعات و بررسی سلامت عایقبندی قبل از راهاندازی موتور، ضروری است.
2 نظر در “آموزش قدمبهقدم شستشوی الکتروموتور”
سلام، ممنون از آموزش خوبتون 🙏 یه سوال داشتم: اگه الکتروموتور خیلی خاک گرفته باشه و روغنی شده باشه، با چه مادهای بشورمش که به سیمپیچها آسیب نزنه؟
سلام و ممنون از همراهیتون. برای شستشوی الکتروموتوری که هم خاک گرفته هم چربه، بهترین گزینه استفاده از محلولهای شستشوی مخصوص الکتروموتور هست که پایهی غیررسانا دارن، مثل اسپریهای contact cleaner یا carbon cleaner. اگه اینا در دسترس نبود، میتونین از بنزین صنعتی یا نفت سفید هم استفاده کنین، ولی خیلی مهمه که بعد از شستشو، اجازه بدین موتور کامل خشک بشه (معمولاً ۲۴ ساعت در هوای آزاد یا با دمندهی گرم). فقط حواستون باشه که بههیچوجه از آب یا مواد پایهآب استفاده نکنین چون باعث زنگزدگی و آسیب به عایق سیمپیچ میشه.اگه خواستین روش دقیق خشککردن یا گریسکاری بعد از شستشو رو هم بگم، خوشحال میشم کمک کنم 🙌